Nghề Kim hoàn từ miền Trung đến miền Nam nước ta do ông Cao Đình Độ, sinh năm 1741 tại làng Cẩm Tú, huyện Cẩm Thủy, tỉnh Thanh Hóa và con là ông Cao Đình Hương truyền vào.
Năm 1783, do chiến tranh loạn lạc, hai cha con ông đã lánh vào Thuận Hóa, trú tại làng Kế Môn, Điền Hương, huyện Phong Điền ngày nay và truyền nghề cho một số học trò thuộc hai họ Huỳnh Công và Trần Mạnh. Năm 1790, dưới triều Quang Trung, ông Cao Đình Độ được phong chức Lãnh binh và con trai ông chức Phó Lãnh binh, hai ông được triệu vào cung thành lập cơ vệ ngân tượng, chuyên làm đồ ngự dụng bằng vàng bạc. Thời gian này, hai ông trú tại làng Cao Hậu, huyện Hương Trà, nay là xã Hương Sơ thuộc thành phố Huế. Sau khi ông Cao Đình Độ mất, ông Cao Đình Hương tiếp tục hành nghề ngân tượng dưới triều Gia Long. Mộ phần của hai ông hiện ở đường Phan Bội Châu, phường Trường An, thành phố Huế.
Những người thợ kim hoàn ở miền Trung đều coi hai ông là tổ sư của nghề Kim hoàn, lấy ngày 7/2 âm lịch (ngày giỗ của ông Cao Đình Hương, người trực tiếp truyền nghề rộng rãi trong dân gian) làm ngày giỗ Tổ.
Nhà thờ Tổ nghề kim hoàn là ngôi nhà rường một gian hai chái, mái lợp ngói liệt. Tại ngôi Từ đường này, bên cạnh việc thờ cúng hai vị Tổ sư, còn là nơi sinh hoạt truyền thống của những người thợ kim hoàn tại Thừa Thiên Huế và những môn đồ làm ăn phát đạt nơi xa trở về. Hàng năm Từ đường Kim hoàn có ba ngày lễ chính, 27/2 âm lịch, giỗ Đệ nhất Thế tổ Cao Đình Độ 7/2 âm lịch giỗ Đệ nhị Thế tổ Cao Đình Hương, ngày 6/1 là ngày “Minh niên” mở hàng cho một năm mới của những người làm nghề kim hoàn.
Bài Văn Khấn
